“Γλιτώσαμε από τη φωτιά, τώρα κοντέψαμε να πνιγούμε”
Σοβαρότατες πολιτικές ευθύνες καταλογίζει το νέο κόμμα των Πράσινων στην κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό για τις νέες καταστροφές στη Βόρεια Εύβοια, αυτή τη φορά από τις πλημμύρες. Ο κίνδυνος για πλημμύρες, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού ήταν άμεσος και αναμενόμενος για όλους, εκτός από την κυβέρνηση. Μνημείο άγνοιας αποτελεί η δήλωση του αναπλ. υπουργού Εσωτερικών Στ. Πέτσα: “τι σχέση έχουν οι πλημμύρες με τις πυρκαγιές“.
Η φετινή καθυστέρηση των βροχών, σχεδόν μέχρι μέσα Οκτωβρίου, έδινε επιπλέον χρόνο για να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν τα επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα με τα κορμοφράγματα και τα κλαδοπλέγματα στις καμένες πλαγιές. Για την άμυνα απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα, και ιδιαίτερα τις πλημμύρες, όφειλαν να έχουν εκπονηθεί και να εφαρμόζονται σχέδια ανάλυσης κινδύνων αλλά και σχέδια διαχείρισής τους και προστασίας των περιοχών. Η κυβέρνηση, όμως, κατάφερε να αφήσει και πάλι απροστάτευτη τη Βόρεια Εύβοια και τον κόσμο της, ακόμη και με τις πιο ευνοϊκές περιστάσεις για έγκαιρη προστασία: φαίνεται ότι όλο της το βάρος, το έριξε στην εξεύρεση «αναδόχων αποκατάστασης».
Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες είναι φαινόμενα που μπορεί να αποφευχθούν ή έστω να περιοριστούν με τη σύγχρονη επιστημονική και οικολογική γνώση και την κατάλληλη προετοιμασία. Σχετικά οι Πράσινοι καταθέτουν 6 συγκεκριμένα σοβαρά ερωτήματα, για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2007/60/ΕΚ “για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας”:
- Υπάρχει αξιόπιστη μελέτη για τους κινδύνους πλημμυρών μετά από πυρκαγιά στην Β. Εύβοια, δεδομένου ότι η περιοχή έχει καεί κι άλλες φορές, έστω σε μικρότερη έκταση;
- Πόσο προετοιμασμένη ήταν η Περιφέρεια και η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων;
- Ποια είναι η χρησιμότητα της μελέτης Κατάρτισης Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας για τη Βόρεια Εύβοια;
- Πόσο επικαιροποιήθηκαν οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμυρών στη Β. Εύβοια και στις άλλες καμένες περιοχές;
- Ποιος διάλογος έγινε με ειδικούς αλλά και κατοίκους και φορείς της περιοχής για να αποτραπεί ή να περιοριστεί ο μεγάλος κίνδυνος, ακολουθώντας σύγχρονη γνώση και εργαλεία σχεδιασμού;
- Είχαν κατατεθεί από επιστήμονες προτάσεις για πιο στοχευμένα έργα σε πρώτη φάση ακριβώς με το σκεπτικό ότι μια παρέμβαση σε όλη την έκταση θα απαιτούσε μεγάλο χρονικό διάστημα και οι πλημμύρες δεν θα αποφεύγονταν στο μεταξύ;
Οι Πράσινοι εκφράζουμε και πάλι την αλληλεγγύη μας στους πληττόμενους. Παράλληλα τονίζουμε ότι επαρκείς και άμεσες αποζημιώσεις είναι απαραίτητες, αλλά δεν αρκούν: Χρειάζεται να θωρακιστεί επειγόντως η περιοχή, έστω για επόμενες πλημμύρες, να αποκατασταθούν άμεσα οι νέες καταστροφές, αλλά και να κρατηθεί ανοικτός ο δρόμος για ένα βιώσιμο μέλλον μέσα από μια ολοκληρωμένη ανασυγκρότηση.
Στην κατεύθυνση αυτή οι Πράσινοι καταθέσαμε στα μέσα Σεπτεμβρίου σχέδιο με πάνω από 40 συγκεκριμένες προτάσεις και θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό της Βόρειας Εύβοιας και στη συνέχεια.
Αναλυτικότερα:
Είναι πασίγνωστο ότι μετά τις πυρκαγιές ακολουθούν πλημμύρες και διάβρωση στις περιοχές που κάηκαν. Ναι, τα έργα προστασίας δεν γίνονται μέσα σε μια μέρα, αλλά θα έπρεπε να υπάρχει σχεδιασμός, καινοτομία και αξιοποίηση της τοπικής γνώσης. Αποφασίστηκε από την κυβέρνηση να γίνουν έργα με την λογική των “αναδόχων”, όμως η ολοκλήρωσή τους απαιτεί χρόνο και στο μεταξύ οι πιο ευάλωτες περιοχές μένουν εκτεθειμένες, όπως και έγινε στις 9 Οκτωβρίου. Και δυστυχώς ο χειμώνας είναι μπροστά μας και ο κίνδυνος ακόμα μεγαλύτερος.
Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες είναι φαινόμενα που μπορεί να αποφευχθούν ή έστω να περιοριστούν με τη σύγχρονη επιστημονική και οικολογική γνώση και την κατάλληλη προετοιμασία, ιδιαίτερα στην εποχή της κλιματικής αλλαγής. Έπρεπε εδώ και χρόνια να έχουν εκπονηθεί και να εφαρμόζονται τα σχέδια ανάλυσης και διαχείρισης κινδύνων και προστασίας απέναντι στους κινδύνους.
Τι έχει κάνει η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αλλά και οι κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια; Προετοιμάστηκαν κατάλληλα; Ήδη από το 2007, η ευρωπαϊκή Οδηγία 2007/60/ΕΚ “για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας” και η ενσωμάτωσή της στο εθνικό δίκαιο δημιουργεί μια σειρά υποχρεώσεων. Γεννιούνται πολλά ερωτήματα, όχι μόνο για την αξιοπιστία των περιφερειακών και εθνικών αρχών αλλά και για τις προτάσεις, την ποιότητα ή την αξιοποίηση των μελετών που πληρώνονται.
- Υπάρχει αξιόπιστη μελέτη για τους κινδύνους πλημμυρών μετά από πυρκαγιά στην Β. Εύβοια, δεδομένου ότι η περιοχή έχει καεί κι άλλες φορές, έστω σε μικρότερη έκταση;
- Πόσο προετοιμασμένη ήταν η Περιφέρεια και η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων;
- Ποια είναι η χρησιμότητα της μελέτης Κατάρτισης Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας για τη Βόρεια Εύβοια;
- Πόσο επικαιροποιήθηκαν οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμυρών στη Β. Εύβοια και στις άλλες καμένες περιοχές;
- Ποιος διάλογος έγινε με ειδικούς αλλά και κατοίκους και φορείς της περιοχής για να αποτραπεί ή να περιοριστεί ο μεγάλος κίνδυνος, ακολουθώντας σύγχρονη γνώση και εργαλεία σχεδιασμού;
- Είχαν κατατεθεί από επιστήμονες προτάσεις για πιο στοχευμένα έργα σε πρώτη φάση ακριβώς με το σκεπτικό ότι μια παρέμβαση σε όλη την έκταση θα απαιτούσε μεγάλο χρονικό διάστημα και οι πλημμύρες δεν θα αποφεύγονταν στο μεταξύ;
Παράλληλα οι Πράσινοι ζητούν:
- Αποκατάσταση των δρόμων του νερού, επαναδημιουργία των χειμάρρων και ρεμάτων που έχουν μπαζωθεί, και απομάκρυνση των αυθαίρετων κατασκευών πάνω ή δίπλα στα ρέματα στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές, αφού τώρα ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος για πλημμύρες, καταστροφές αλλά και απώλειες ανθρώπινων ζωών.
- Η αναγέννηση των καμένων περιοχών να βασιστεί σε οικολογικές, φυσικές λύσεις και να αποτελέσει πρότυπο για “λύσεις με βάση τη φύση” (nature based solutions), ότι δηλαδή πιο σύγχρονο στην επιστήμη και στις υποδομές. Λύσεις που πάνε κόντρα στη φύση ή δεν λαμβάνουν υπόψη τις φυσικές διαδικασίες, θα προκαλέσουν νέα προβλήματα, ακόμα μεγαλύτερα στο μέλλον.
Η κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες για τις μεγάλες καταστροφές από τις πυρκαγιές λόγω της έλλειψης προετοιμασίας αλλά και της ανικανότητας που επέδειξε ακόμα και στον περιορισμό των πυρκαγιών. Όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν μαθαίνει από τα παθήματα και τα λάθη, ώστε να βελτιώσει τον σχεδιασμό και να οργανώσει την πρόληψη. Νομίζει ότι μοιράζοντας χρήματα για αποζημιώσεις μετά τις καταστροφές έχει εκπληρώσει το ρόλο της. Όμως, ούτε τις ζημιές που έγιναν μπορεί να αποκαταστήσει ούτε διαχειρίζεται με αποτελεσματικά τον δημόσιο προϋπολογισμό. Πάνω από 2 δις θα είναι το κόστος των ζημιών τον τελευταίο χρόνο από “φυσικές” καταστροφές που στο μεγαλύτερο ποσοστό τους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Όταν καίγονται εκατοντάδες χιλιάδες ελιές και στρέμματα δάσους, η ζημιά είναι για όλα τα χρόνια μέχρι να ξαναγίνουν τα δάση. Και υπάρχουν άνθρωποι με ανάγκες που δεν τελειώνουν με την αποζημίωση για την “οικοσκευή” ή τον “εξοπλισμό” της επιχείρησης.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ είναι πεισμένοι ότι χρειάζεται
- Εκ βάθρων επανασχεδιασμός της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής, των συνεχόμενων και διαφορετικών κρίσεων.
- Ενσωμάτωση της νέας, σύγχρονης, επιστημονικής, κοινωνικής, οικολογικής γνώσης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στις κρίσεις κάθε είδους (κλιματική, υγειονομική, υγειονομική κ.ά.).
- Εκπαίδευση και ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών ώστε να δημιουργήσουν από τα κάτω κοινωνικές και τεχνολογικές υποδομές πρόληψης και έγκαιρης αντιμετώπισης καταστροφών.
- Κατάργηση πολλών από τις θέσεις υπουργών, αναπληρωτών υπουργών – που αποδεικνύονται ακατάλληλοι και άχρηστοι και μεταφορά εξουσιών, πόρων και ανθρώπινου δυναμικού στις περιφερειακές και τοπικές κοινωνίες ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής.
Το πιο σημαντικό, είναι να αλλάξουμε το πολιτικό προσωπικό και τις πολιτικές. Οι Πράσινοι σε όλη την ΕΕ αποδεικνύονται δύναμη για αλλαγές που αφορούν το κλίμα, το περιβάλλον, την οικονομία, την κοινωνική ισότητα και την εξάλειψη της διαφθοράς. Χρειαζόμαστε επειγόντως πολιτικές που να μην αφήνουν τους ανθρώπους στο έλεος της ανικανότητας και της άγνοιας των κυβερνώντων.
